De fysieke structuur van een wijk omvat veel. Het gaat over de bebouwde omgeving, de openbare ruimte, de infrastructuur, woningvoorraad en het groen en water. De fysieke opbouw van een wijk zegt veel. Het type woningen zorgt voor een bepaalde bevolkingssamenstelling. Veel uitnodigende en attractieve groenstroken, pleintjes en parken stimuleren sociale cohesie en bieden een positieve uitstraling. Donkere paden en vervelende hoeken belemmeren de sociale controle. Kortom, de fysieke structuur van een wijk heeft invloed op allerlei thema’s die van belang zijn voor de leefbaarheid.
Acupunctuur
In meer traditionele wijkplannen lag een grote focus op het fysieke. Met de sloophamer werd steen weggehaald en er kon een nieuw plan gerealiseerd worden. Omdat dit kostbare trajecten zijn zien we deze grootschalige herstructureringsprojecten steeds minder. De aandacht wordt verlegd naar een samenspel tussen het sociale en fysieke aspect in de wijk. Vanuit het fysieke gaat het dan vooral om zorgvuldig afgewogen ‘acupunctuur-ingrepen’ die een specifiek probleem oplossen.
Dienende rol
Ingrepen in de fysieke structuur kunnen een zeer belangrijke dienende rol spelen. Met het aanpassen van de woningvoorraad kan gestuurd worden op bevolkingssamenstelling (behouden van jongeren, inspelen op de vergrijzing, etc). Het aanpakken van de openbare ruimte verbetert de sfeer van de wijk. Bovendien kan bij dit proces de buurt nadrukkelijk betrokken worden (participatie). Ook het toevoegen van sociale knooppunten voor ontmoeting en herkenbaarheid is van toegevoegde waarde voor de sociale cohesie. Kortom, het aanpakken van de fysieke omgeving dient in nauw samenspel met de andere thema’s te gebeuren. Ook hier geldt het principe ‘versterken door verbinden’.